Asya’nın iki büyük nükleer gücü Hindistan ve Pakistan bir kez daha “ezeli” Keşmir sorununun artçıları nedeniyle karşı karşıya. 22 Nisan’da Hindistan’ın kontrolündeki Cammu Keşmir eyaletine bağlı Pahalgam’da 26 turistin hayatını kaybettiği terör saldırısı sonrası yükselen tansiyon, karşılıklı yaptırımları, sınır hattında askerî hareketliliği, hatta ufak çaplı çatışmaları beraberinde getirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Himalayalar’ın kartpostal benzeri coğrafi yapısı sebebiyle “Hindistan’ın İsviçresi” olarak anılan Pahalgam’daki saldırıyı Cammu Keşmir’in Pakistan toprağı olduğunu savunan radikal İslamcı Leşker-i Tayyibe’nin kolu Direniş Cephesi üstlenirken Hindistan, saldırganların Pakistan’dan geldiğini belirterek İslamabad yönetimini sorumlu tuttu.&nbsp;</li></ul>Hindistan yönetiminin kritik önem atfedilen Suudi Arabistan gezisini yarıda keserek Yeni Delhi’ye dönen Başbakan Narendra Modi, sert açıklamalarına İndus Suları Anlaşması’nı askıya alma kararını ekledi. Ayrıca başkentte görevli Pakistanlı müsteşarlardan ülkeyi terk etmeleri istendi ve Pakistan vatandaşlarına yönelik vize hizmetleri iptal edildi. Buna karşılık Pakistan, Hindistan’la her türlü ticareti durdurdu, hava sahasını kapattı ve İndus Suları Anlaşması’nın dışına çıkılarak nehirlere yapılacak müdahaleleri “savaş nedeni” sayacağını ilan etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Bu kararların ardından diplomatlar ve resmî yetkiler dahil 850 Hindistan vatandaşı Pakistan’dan ülkelerine döndü. Hindistan’dan Pakistan’a dönenlerin sayısı ise 9’u diplomat ve resmî görevli olmak üzere 537 olarak açıklandı.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Keşmir krizinin kısa tarihi</h2>1947’de İngiltere, o güne kadar sömürgesi olan Hindistan’dan çekilirken nüfusunun çoğu Hindu dinine mensup Hindistan ve Müslümanların çoğunlukta olduğu Pakistan, bağımsızlığını kazandı. Nüfusu Müslüman, prensi (mihrace) Hindu olan Keşmir’in kanlı bir sürecin ardından Mihrace Hari Singh’in kararıyla Hindistan’a bağlanması, iki genç devlet arasında 78 yıl sonra dahi devam eden, toplamda on binlerce kişinin hayatını kaybettiği bir krizin başlangıcı oldu. İki ülke birçok kez savaşa tutuşurken nihayetinde Hindistan, Cammu Keşmir’in çoğunluğunu ve stratejik bölümlerini kontrolünde tuttu. Ama bölgeden hoşnutsuzluklar hatta ayaklanmalar da hiç eksik olmadı. 2019’da Modi yönetiminin Keşmir’in özel statüsünü iptal etmesi güncel bir gerginlik sebebi olarak öne çıktı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş açı: Hindistan, sık sık silahlı çatışmalara tanık olan bölgede 500.000 asker barındırıyor. Sivillere yönelik son saldırı 2024’te Hindu hacıların otobüsünün kurşunlanmasıyla yaşanmış; 9 kişi hayatını kaybetmişti.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İndus Suları neden önemli?</h2>Bağımsızlık sonrası Keşmir sorunuyla birlikte gündeme gelen stratejik sorunların başında İndus Havzası suyunun paylaşımı geliyordu. Bu havza iki ülkeye de can verdiğinden siyasi ve coğrafi bölünme beraberinde su savaşları tehlikesini de getirmişti.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1745803879161.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.38" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İndus Suları Anlaşması, bu meseleye olabildiğince adil bir çözüm bulma niyetiyle imzalansa da son örnekte görüldüğü üzere Hindistan’ın anlaşmayı askıya alması ve Pakistan’ın bunu savaş sebebi sayması aslında Pakistan’ın daha kırılgan bir konumda kaldığını ortaya koyuyor.&nbsp;Pakistan tarımı için İndus suları büyük önem taşıyor ve İndus nehirlerinin çoğunun Hindistan’ın kontrolündeki topraklardan doğuyor olması, Yeni Delhi’ye ciddi bir stratejik avantaj sağlıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Siyasilerin açıklamaları</h2>Keşmir krizinin uzun tarihi boyunca nadir görülen şekilde turistlerin hedef alındığı Pahalgam saldırısı sonrası Hindistan, Pakistan’ı net bir dille suçlarken Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, olaya dair her türlü “tarafsız ve şeffaf” soruşturmaya açık olduklarını belirtti ve sürece Çin ve Rusya da davet edildi. Pakistan Savunma Bakanı Khavaja Muhammed Asıf, Hindistan’ın İndus Suları Anlaşması’nı askıya almak için saldırıyı bahane olarak kullandığını, herhangi bir kanıt ya da soruşturma olmaksızın yapılan suçlamaların bölgeyi istikrarsızlaştırma riski taşıdığını ifade etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in sözcüsü Stephane Dujarric, 24 Nisan'da New York'ta yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki meselenin "barışçıl yolla" çözülebileceğini söyleyerek "İki hükümete de azami itidal gösterme, gördüğümüz durum ve gelişmelerin daha da kötüleşmesini önleme çağrısı yapıyoruz" dedi. Aralarında ABD, Rusya, AB ve Çin’in de olduğu çok sayıda devlet ve kurum lideri de saldırıyı kınadı.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1745803806827.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hindistan polisi saldırının arkasında olduğundan şüphelenilen dört silahlı kişiden üçünün ismini açıkladı ve bu kişilerden ikisinin Pakistan vatandaşı, birinin ise Keşmirli bir erkek olduğunu iddia etti. Saldırıyla ilgili 1.500 kişi sorgulanmak üzere gözaltına alınırken saldırganlarla ilgili bilgi verenlere para ödülü vadedildi. Hindistan Başbakanı Modi ise "Hindistan'ın tüm teröristleri ve destekçilerini tespit edeceğini, izleyeceğini ve cezalandıracağını" ve onları "dünyanın sonuna kadar kovalayacaklarını" dile getirdi.Bölgenin son yıllarda turizmden eğitim sektörüne pek çok alanda büyüdüğünü ve gençler için fırsatlar sunduğunu, bunun da teröristleri rahatsız ettiğini savunan Modi, "Hindistan'ın ve Keşmir'in düşmanları, bölgeye barış gelmesinden memnun değil ve Keşmir'i tekrar yok etmek istiyor" görüşünü paylaştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Askerî riskin boyutu</h2>BBC’ye konuşan askerî tarihçi Srinath Raghavan, Hindistan’ın hem ülke içindeki öfkeyi teskin edecek hem de Pakistan’daki aktörlere mesaj verecek güçlü bir yanıt vermesinin beklendiğini söyledi. 2016 ve 2019’da bu yanıtların hava saldırıları ya da sınır ötesi harekatlarla verildiğini hatırlatan Raghavan, hükümetin bu düzeyin gerisinde kalan bir eylemle yetinemeyeceğine dikkat çekti.&nbsp;Pakistan’ın da buna yanıt vermesine kesin gözüyle bakılıyor ve ülkelerin aynı zamanda birer nükleer güç olması gelecekteki çatışmalara dair bölgesel ve uluslararası endişeyi büyütüyor. Raghavan, İsrail-İran krizlerinden örnek vererek nükleer silahların aynı zamanda tarafları ölçülü davranmaya ittiğini ama yine de riskin büyüklüğünün görmezden gelinemeyeceğini söyledi.

Aposto Gündem

Pahalgam terör saldırısı sonrası Hindistan ve Pakistan, Keşmir krizinin son perdesiyle yeniden karşı karşıya geldi. Tarafların nükleer güç olması endişeyi büyütüyor.

Keşmir krizinde son perde: Terör, su güvenliği ve nükleer risk

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Pakistan'dan Rusya ve Çin'e çağrı: Pakistan Savunma Bakanı Khavaja Muhammed Asıf, Rusya ve Çin'in Hindistan'a bağlı Cammu Keşmir'de Pahalgam bölgesinde 22 Nisan'da düzenlenen terör saldırısına ilişkin uluslararası soruşturmaya katılabileceğini, Hindistan gerilimi tırmandırmadığı sürece Pakistan'ın silahlı bir çatışma başlatma niyetinde olmadığını söyledi.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Pahalgam'da silahlı kişiler, turistlerin üzerine ateş açmış, 26 kişi hayatını kaybetmişti. Saldırganların Pakistan'dan geldiğini iddia eden Hindistan, İndus Suları Anlaşması'nı askıya almış, Yeni Delhi'de görevli Pakistanlı müsteşarlardan ülkeyi terketmelerini istemiş ve Pakistan vatandaşlarına yönelik vize hizmetlerini askıya almıştı. Pakistan ise Hindistan'la her türlü ticareti askıya alarak hava sahasını kapatmış ve İndus Suları Anlaşması'nın dışına çıkılarak nehirlere yapılacak müdahaleleri "savaş nedeni" sayacağını ilan etmişti.</li></ul>

Canlı Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Hindistan ile Pakistan arasında tansiyon yükseldi:&nbsp;Cammu Keşmir'deki terör saldırısının ardından Başbakan Şahbaz Şerif liderliğinde toplanan Pakistan Ulusal Güvenlik Konseyi, Hindistan'ın İndus Suları Anlaşması'nı askıya alma yönündeki tek taraflı kararını reddederek İndus Havzası'nda yasal olarak Pakistan'a ait olan suların akışını durdurmaya ya da yönlendirmeye yönelik her türlü girişimin "savaş nedeni" sayılacağını bildirdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca:&nbsp;Hindistan'ın İslamabad'da bulunan diplomatik personeline 30 kişilik kontenjan sınırlaması getirildi. Pakistan hava sahası, Hindistan'a ait ya da Hindistan tarafından işletilen tüm uçuşlara kapatıldı. Hindistan'la yapılan her türlü ticaret askıya alındı ve iki ülke arasındaki Wagah Sınır Kapısı'nın da derhal kapatılacağı açıklandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Bölgedeki terör saldırısı sonrasında Wagah-Attari sınır kapısını kapatan Hindistan hükümeti, Pakistan'ın askerî elçilik görevlilerini "istenmeyen adam" ilan ederek kendi askerî elçilerini geri çağırmış, ardından vizelerini iptal ettiğini duyurarak tüm Pakistan vatandaşlarına ülkeyi terk etmeleri için 48 saat süre tanımıştı.</li></ul>

İndus Suları Anlaşması ile ilgili hikayeler